5 Thiên kiến tâm lý đang âm thầm huỷ hoại tài khoản giao dịch của bạn

Nói đơn giản thì, thiên kiến tâm lý giống như một lối tắt tinh thần hay một phản ứng được lập trình sẵn mà não chúng ta sử dụng để đưa ra quyết định nhanh hơn. Nó thường dựa trên kinh nghiệm, niềm tin và những giả định trước đây của chúng ta.

Những thiên kiến giúp chúng ta hiểu được thế giới xung quanh và phản ứng nhanh chóng, đặc biệt khi chúng ta có thông tin không đầy đủ hoặc khi phải xử lý quá nhiều thông tin để tiếp thu mọi thứ.

Tuy nhiên, những thiên kiến này không phải lúc nào cũng chính xác và đôi khi có thể dẫn đến sai sót trong phán đoán. Trong hầu hết các trường hợp, chúng có thể khá hữu ích và giúp bạn tiết kiệm thời gian, nhưng khi nhắc đến trading, chúng có thể khiến trader mắc phải những sai lầm cực kỳ tốn kém.

Ví dụ: Các trader thường có xu hướng tiếp tục thêm tiền vào vị thế giao dịch thua lỗ do thời gian và/hoặc tiền bạc đã trót đầu tư vào. Một trader có thể tiếp tục giữ một giao dịch thua lỗ vì họ không muốn thừa nhận sai lầm và chịu lỗ, ngay cả khi triển vọng giao dịch là tiêu cực một cách khá khách quan và vi phạm kế hoạch giao dịch của họ. Chúng ta gọi đây là "sunk cost fallacy" (nguỵ biện chi phí chìm).



Vậy, những thiên kiến tâm lý là những xu hướng bẩm sinh có thể ảnh hưởng đến hành vi, nhận thức và việc ra quyết định của chúng ta. Chúng không hẳn là xấu, nhưng việc nhận thức được chúng có thể giúp chúng ta đưa ra những quyết định tốt hơn, sáng suốt hơn - và điều này không chỉ đúng trong trading, mà còn đúng với mọi hình thức ra quyết định.

Sau đây là 5 thiên kiến tâm lý phổ biến nhất và có vấn đề nhất đang ảnh hưởng đến việc ra quyết định trong trading:

1. Thiên kiến nhận thức muộn: Hindsight bias

Đây là xu hướng mọi người tin rằng, sau khi một sự kiện xảy ra, họ có thể đoán trước được kết quả của sự kiện đó - mặc dù trên thực tế thì không phải vậy.

Trong trading, thiên kiến nhận thức muộn thường khiến các trader thay đổi hệ thống giao dịch và thay đổi quy tắc giao dịch sau một lần thua lỗ gần đây hoặc khi họ bỏ lỡ một cơ hội giao dịch tuyệt vời.

Các trader sẽ đưa ra các quy tắc giao dịch hoàn toàn mới cho phép họ biến khoản lỗ đã thực hiện (realized loss) thành một trade thắng tiềm năng dựa trên thông tin mới. Thông thường, thông tin này không có sẵn tại thời điểm vào lệnh đầu tiên của họ, hoặc sẽ yêu cầu một cách tiếp cận giao dịch hoàn toàn khác.

Việc thay đổi quy tắc giao dịch chỉ dựa trên một sự kiện giao dịch duy nhất là một hành động tồi. Việc thay đổi quy tắc giao dịch phải được thực hiện dựa trên tập dữ liệu đủ lớn (thường là khoảng 30 giao dịch trở lên) và thay đổi trước tiên phải được xác thực bằng backtest.

2. Nguỵ biện con bạc: Gambler's fallacy

Mọi người có xu hướng tin rằng, các sự kiện trong quá khứ có thể ảnh hưởng đến kết quả trong tương lai - thứ mà trên thực tế là hoàn toàn ngẫu nhiên.

Đây là một ví dụ:

Khi tung một đồng xu và mặt ngửa xuất hiện 5 lần, nhiều người cho rằng hiện tại mặt sấp sẽ xuất hiện vì mặt ngửa đã xuất hiện quá nhiều lần. Tất nhiên, mỗi lần tung đồng xu là hoàn toàn ngẫu nhiên và độc lập với lần tung trước đó. Ngay cả sau 10 lần mặt ngửa xuất hiện liên tiếp, khả năng mặt sấp ít nhiều vẫn sẽ xuất hiện ở lần lật tiếp theo.

Trong trading, các trader tin rằng sau 5 lần thua lỗ liên tiếp, hẳn là họ sẽ có được một trade thắng trong lần giao dịch tới. Tuy nhiên, giao dịch tiếp theo của bạn hoàn toàn độc lập với giao dịch trước đó và kết quả thắng hay thua không đột nhiên mà có xác suất cao hơn hoặc thấp hơn.

3. Thiên kiến ác cảm mất mát: Loss aversion bias

Điều này đề cập đến xu hướng mọi người thích tránh thua lỗ hơn là kiếm được lợi nhuận. Một số nghiên cứu cho thấy về mặt tâm lý, tổn thất có sức mạnh gấp đôi so với những lợi ích đạt được. Nói một cách đơn giản, nỗi đau thua lỗ về mặt tâm lý sẽ mạnh gấp đôi niềm vui chiến thắng.

Thiên kiến tâm lý này có thể khiến các trader giữ lệnh thua quá lâu với hy vọng chúng sẽ phục hồi trở lại và thoát khỏi các lệnh thắng quá sớm để chốt lợi nhuận, mặc dù điều này hoàn toàn đi ngược lại các quy tắc giao dịch của họ và đi ngược lại bất kỳ phân tích biểu đồ khách quan nào. Quyết định giao dịch của họ chỉ được thúc đẩy bởi CẢM XÚC.

4. Thiên kiến xác nhận: Confirmation bias

Thiên kiến xác nhận đề cập đến xu hướng ủng hộ, diễn giải và ghi nhớ thông tin theo cách xác nhận những niềm tin hoặc giả thuyết đã có từ trước của chúng ta, đồng thời phớt lờ hoặc coi thường những thông tin mâu thuẫn với chúng.

Giả sử, chiến lược giao dịch của bạn cho tín hiệu mua EUR/USD và bạn hiện đang ở trong một vị thế mua.

Vài giờ sau, bạn quay lại biểu đồ để kiểm tra giao dịch của mình. Hành động giá bây giờ có vẻ không còn ủng hộ cho phe mua nữa và có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy ý tưởng giao dịch của bạn có thể không thành công.

Tuy nhiên, do thiên kiến xác nhận, bạn có thể bỏ qua các dấu hiệu giảm giá và tập trung thiên lệch vào các dấu hiệu tăng giá, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc sử dụng các công cụ, chỉ báo và khái niệm mà bạn thường không sử dụng trong chiến lược giao dịch của mình.

Thiên kiến tâm lý này có thể dẫn đến các quyết định sai lầm vì trader không xem xét chính xác tất cả thông tin có sẵn và có khả năng liên quan. Họ có thể giữ lệnh ngay cả khi có bằng chứng cho thấy việc thoát lệnh sẽ sáng suốt hơn, hoặc họ có thể mua nhiều hơn khi tín hiệu của họ cảnh báo chống lại hành động đó.

5. Thiên kiến đà điểu: Ostrich bias

Thiên kiến đà điểu là khi các trader bỏ qua những thông tin tiêu cực, tương tự như việc đà điểu vùi đầu vào trong cát khi phải đối mặt với nguy hiểm vậy.

Trong trading, điều này có nghĩa là các trader không bám sát kế hoạch giao dịch của họ và không hành động ngay cả khi giao dịch của họ đang đi ngược lại với họ, biến thành một khoản lỗ lớn hơn nhiều và đáng lẽ họ phải đóng giao dịch từ lâu rồi mới phải.

Những trader như vậy cũng tránh nhìn vào số dư tài khoản của mình chỉ vì họ không muốn đối mặt với thực tế và hy vọng rằng nó sẽ tự khắc phục... bằng một cách nào đó.

Việc đi chệch khỏi các quy tắc giao dịch đã được thử nghiệm của bạn luôn là một quyết định tồi tệ và chắc chắn sẽ dẫn đến sự mâu thuẫn và kết quả giao dịch thê thảm.

Đó là lý do vì sao bạn cần phải đưa ra quyết định giao dịch khách quan ngay cả khi bạn có thể cảm thấy không ổn vào lúc này!

Lời kết: Làm sao để giảm thiểu tác động của các thiên kiến tâm lý?

Những thiên kiến tâm lý có thể ảnh hưởng đến việc ra quyết định trong trading, dẫn đến những sai lầm tốn kém và gây tổn hại lâu dài cho giao dịch của bạn. Vượt qua những thiên kiến này đòi hỏi cả khả năng nhận thức và kỷ luật.

Nhận thức cho phép các trader nhận thấy rằng việc ra quyết định của họ đang bị sa sút và không được thực hiện một cách khách quan. Để nâng cao mức độ nhận thức của bạn, việc ghi nhật ký giao dịch sẽ giúp bạn hồi tưởng lại các giao dịch của mình và cho phép bạn bắt đầu nhận thấy các mô hình tiêu cực và phá hoại trong hành vi giao dịch của mình.

Còn kỷ luật là điều cần thiết để chống lại sự thôi thúc tham gia vào các mô hình tiêu cực. Những thiên kiến đã ăn sâu vào bộ máy ra quyết định của con người và việc vượt qua những thiên kiến này đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn. Điều quan trọng là bạn phải nhận ra rằng, việc cải thiện cách tiếp cận giao dịch của bạn là cả một quá trình. Đừng nản lòng khi thỉnh thoảng bạn lại rơi vào những khuôn mẫu cũ.

Hãy cố gắng đưa ra những quyết định sáng suốt bằng cách nâng cao khả năng nhận thức của bạn và liên tục tinh chỉnh quy trình giao dịch của bạn. Dần dà, với sự kiên trì, bạn sẽ chứng kiến sự cải thiện đáng kể trong giao dịch của mình đấy!


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà